Δημοτικό Σχολείο Κουλούρας

Μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δημοτικού σχολείου Κουλούρας

στην έκθεση «Θεσσαλονίκης Εμπόριον / 1870 -1970

στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ με τίτλο “Money matters”.

Φωτογραφίες και απεικονίσεις παραστάσεων από την εικόνα του εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, όπου χτυπούσε (και εξακολουθεί να χτυπάει) η καρδιά του χρήματος και των οικονομικών συναλλαγών), όπως αυτό διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε, μετά την κατεδάφιση του παραλιακού τείχους της πόλης το 1870 και μέχρι τη δεκαετία του 1970, περιλαμβάνει η έκθεση «Θεσσαλονίκης Εμπόριον / 1870 -1970» του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στα Λαδάδικα, την οποία επισκέφτηκαν μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Κουλούρας, στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ με τίτλο “Money matters”.

Μια έκθεση με πλούσιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που ζωντανεύει την παραγωγική, εμπορική, χρηματοοικονομική ιστορία του παλιού εμπορικού κέντρου της πόλης αλλά και την πολυπολιτισμική συνύπαρξη των κατοίκων και επαγγελματιών της.

Από την ίδρυσή της έως τις μέρες μας, και παρά τις αναπόφευκτες ανακατατάξεις, η Θεσσαλονίκη υπήρξε, για μεγάλα διαστήματα, οικονομικό κέντρο ενός εκτεταμένου παραγωγικού και οικονομικού ενδιαφέροντος χώρου. Ακόμα και κατά την ταραγμένη εκατονταετία 1870-1970, η πόλη γνώρισε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης χάρη κυρίως στο εμπόριο. Το τμήμα της πόλης που βρίσκεται βορειοανατολικά από το λιμάνι και νοτιοδυτικά από τη διασταύρωση της Εγνατίας και της οδού Βενιζέλου ορίζεται ως το παλαιό εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η περιοχή ενσωμάτωσε σταδιακά και άλλες χρήσεις, δραστηριότητες και ανάγκες, οι οποίες διαφοροποίησαν την παραδοσιακή της λειτουργία και τον αρχικό της χαρακτήρα. Στα χρόνια αυτά δραστηριοποιήθηκαν εκεί πολυάριθμες επιχειρήσεις, στις οποίες εργάστηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Τρόφιμα, ενδύματα, υπηρεσίες αποτέλεσαν βασικό κορμό του εμπορίου της πόλης, τόσο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και μετά. Τα ειδικά χαρακτηριστικά αυτών των επαγγελμάτων οδήγησαν στη δημιουργία άλλοτε κλειστών αγορών, και άλλοτε καταστημάτων και εργαστηρίων.

Αυτή την ιστορία που φιλοδοξεί να αφηγηθεί η έκθεση, ρίχνοντας φως σε δώδεκα δρόμους γύρω από δύο πλατείες, δύο εμπορικές γειτονιές και δύο αγορές, προσπαθήσαμε κι εμείς να ενσωματώσουμε στα πλαίσια που ορίζονται απ’ τη θεματολογία του προγράμματος “Money matters” και υλοποιούμε με ευρωπαϊκά σχολεία-εταίρους. Επισκεπτόμενοι την έκθεση, είχαμε τη δυνατότητα να περιηγηθούμε νοερά στο ιστορικό κέντρο, να γνωρίσουμε τις διαδοχικές επαγγελματικές χρήσεις όλης αυτής της περιόδου και να αφουγκραστούμε τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της πόλης. Η πρώτη από τις δύο ενότητες της έκθεσης εντοπίζει σημαντικούς σταθμούς στην οικονομική ιστορία της Θεσσαλονίκης, εξετάζοντας παράλληλα τον χώρο, τις υποδομές, τη βιομηχανία και τους ανθρώπους, δυνάμεις δηλαδή που αλληλοεπιδρούν στην εμπορική δραστηριότητα. Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει το παλαιό εμπορικό κέντρο και αναδεικνύει τις εμπορικές δραστηριότητες  που επικράτησαν σε κάθε δρόμο, για πρώτη φορά με βάση τα μητρώα των επιμελητηρίων και τις εγγραφές των εμπορικών οδηγών.

«Είναι μια έκθεση – ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο, που αναδεικνύει ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε διαχρονικά ένας κόμβος πάρα πολύ ισχυρός του εμπορίου της βιομηχανίας και εντέλει του χρήματος και των οικονομικών συναλλαγών.

Όπως δήλωσε και η πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, Σοφία Στάϊκου: «Μέσα από αυτό το ταξίδι μας το ξαναθυμίζει, με τους ανθρώπους που έδρασαν εκείνη την εποχή, μας ξαναφέρνει σιγά-σιγά στο σήμερα, που πρέπει να ξαναδούμε την πόλη να γίνεται πραγματικά κόμβος για την Ν.Α. Ευρώπη. Το λιμάνι της, το εμπορικό της κέντρο, οι άνθρωποι της, είναι έτοιμοι για αυτό. Το αξίζει. Και μέσα από αυτή την έκθεση θέλουμε να ξυπνήσουμε αυτή την ανάγκη στον κόσμο της Θεσσαλονίκης, πώς να το υλοποιήσει».

 Η επίσκεψη στην έκθεση είναι μια επίσκεψη στην καθημερινή Θεσσαλονίκη, τη Θεσσαλονίκη της αγοράς και της οικονομικής ανάπτυξης και ζωής, μια διαχρονική βόλτα στα μαγαζιά της πόλης, στο παλιό της εμπορικό κέντρο, που το ορίζουμε, μεταξύ των οδών, Βενιζέλου, Εγνατίας, Δωδεκανήσου και Κουντουριώτη. Καινούργιοι δρόμοι ήρθαν να προστεθούν, αλλά κυρίως ήρθαν άλλοι άνθρωποι, άλλα επαγγέλματα, άλλες χρήσεις. Ίσως, μέσα από αυτό μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί ακόμη αγοράζουμε υφάσματα από τη Βενιζέλου, ή γιατί βρίσκουμε τα κουμπιά στις στοές που τα βρίσκουμε».

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι μέσα από την έκθεση μπορεί να γίνει κατανοητό ότι οι πόλεις και οι γειτονιές τους διαμορφώνονται συνεχώς, μέσω της επίδρασης στο φυσικό και το δομημένο περιβάλλον καθώς και μέσω του τρόπου με τον οποίο η ανθρώπινη δραστηριότητα (χρηματοοικονομική, εμπορική, επαγγελματική αλλά και κοινωνική) επιδρά και μεταλλάσει την πόλη, ακόμη και σε πεδία που φαινομενικά παραμένουν ίδια.

Η Διεύθυνση του Δημοτικού σχολείου Κουλούρας ευχαριστεί ιδιαίτερα την κα Κυριαζή, υπεύθυνη της έκθεσης, για την εξαιρετική συνεργασία, ξενάγηση και πληροφόρηση που μας παρείχε προσαρμόζοντας την παρουσίασή της στις ανάγκες και τους στόχους του προγράμματος “Money matters” το οποίο υλοποιούμε και συνολικά όλους τους εργαζόμενους του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στα Λαδάδικα, για την ζεστή φιλοξενία και την ευγενική και γεμάτη κατανόηση απέναντι στα παιδιά, συμπεριφορά τους.

Τη νομισματική συλλογή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης

επισκέφθηκαν μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Κουλούρας,

στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ με τίτλο “Money matters”.

Στη νομισματική συλλογή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, που αριθμεί πάνω από 30.000 νομίσματα, τα οποία προέρχονται από τη Θεσσαλονίκη, αλλά και από την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας , είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν οι μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Κουλούρας, στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ με τίτλο “Money matters”.

Η συλλογή καλύπτει, χρονολογικά, τις περιόδους από τα υστερορωμαϊκά χρόνια και όλες τις περιόδους της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, φτάνοντας στα μεταβυζαντινά και νεώτερα χρόνια. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικές κοπές των περισσοτέρων αυτοκρατόρων και των νομισματοκοπείων που λειτούργησαν καθόλη τη διάρκεια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι χάλκινα, λίγα χρυσά και ακόμη λιγότερα αργυρά.

Εκτός από μεμονωμένα νομίσματα, η συλλογή περιλαμβάνει και νομισματικούς θησαυρούς, που οι κάτοχοί τους σχημάτισαν σε μεγάλη σχετικά περίοδο με σκοπό την αποταμίευση. Στη συνέχεια τους έκρυψαν σε ώρα άμεσου κινδύνου, συνήθως πολέμου, και δεν ανέλαβαν ποτέ.

Στην παλαιοχριστιανική πτέρυγα (1η, 2η, 3η αίθουσα) εκτίθενται νομίσματα, κυρίως χάλκινα, από τον 4ο αιώνα που ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος εισήγαγε το χρυσό σόλιδο ως κύρια νομισματική μονάδα έως και τον 6ο αιώνα. Το χάλκινο νόμισμα, ως υποδιαίρεση του χρυσού νομίσματος, κυκλοφορούσε ευρέως σε όλη την επικράτεια της αυτοκρατορίας. 

Στην 5η αίθουσα που πραγματεύεται τις αυτοκρατορικές δυναστείες του Βυζαντίου παρουσιάζονται νομίσματα από τον Ηράκλειο έως το 1204 που η αυτοκρατορία αλώθηκε από τους Λατίνους της 4ης σταυροφορίας.

Σημαντικό έκθεμα είναι ο θησαυρός δεκατεσσάρων χρυσών ισταμένων των αυτοκρατόρων Βασιλείου Β΄, Ρωμανού Γ΄ Αργυρού και Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου.

Τέλος στην 7η αίθουσα «Το λυκόφως του Βυζαντίου» παρουσιάζονται οι τελευταίες κοπές της τελευταίας δυναστείας των Παλαιολόγων, καθώς επίσης και οι εκδόσεις του νομισματοκοπείου της Θεσσαλονίκης.

Για τους μαθητές και εκπαιδευτικούς του σχολείου ήταν μια ακόμη παραγωγική επίσκεψη από την οποία αποκόμισαν γνώσεις γύρω από τη νομισματική και χρηματοοικονομική ιστορία του Βυζαντίου και κατανόησαν σε ικανοποιητικό βαθμό τον τρόπο με τον οποίο επιβίωσε ένα τόσο μεγάλο κράτος, με τόσο μεγάλο , μισθοφορικό στρατό, με τόσα σύνορα και εκτάσεις, με τόσες προκλήσεις και απειλές. Έγιναν επίσης, αναφορές στο εμπόριο, τη ναυτιλία και γενικότερα στις οικονομικές δραστηριότητες της περιόδου.

Εννοείται ότι δόθηκε η δυνατότητα στους επισκέπτες , μαθητές και εκπαιδευτικούς, να απολαύσουν και τα υπόλοιπα σημαντικότατα εκθέματα (εικόνες, τέμπλα, αντικείμενα…) του μουσείου.